COVİD 19 NEDİR, HANGİ BESİNLER ÖNLER VE YOK EDER?

Tanu Yalçın GÖKLER
Jan 17, 2021
3 min read

Updated: Jan 22, 2021

COVİD-19 NEDİR ?

Covid-19 (korona virüs) hastalığı Çin’in Vuhan Eyaleti’de başlamıştır. Solunum yolu belirtileri ile ( ateş, öksürük, nefes darlığı vb.) belirtileri ile yayıldığı ve ölümlere sebebiyet verdiği görülmesi üzerine Dünya Sağlık Örgütü 11 Mart 2020 de pandemi ilan etmiştir.

BELİRTİLERİ NEDİR?

En çok karşılaşılan belirtiler ateş, öksürük ve nefes darlığıdır. Sırt ağrısı , bel ağrısı gibi bulgular ile de karşılaşılmaktadır. Şiddetli olgularda zatürre , ağır solunum yetersizliği, böbrek yetmezliği ve ölüm ile sonuçlanabilmektedir. Belirtisiz olgular ve/veya hafif bulgular olduğu belirtilmekle birlikte istatistik oran bilinmemektedir.

HASTALIĞIN EN ÇOK ETKİLEDİĞİ KİŞİLER

• 60 yaş üstü bireyler

• Kalp hastalığı

• Hipertansiyon

• Diyabet

• Kronik solunum yolu ( astım vs)

• Kanser

• Bağışıklık sistemi düşük olan bireyler

• Sağlık çalışanları

COVİD-19 SALGININA KARŞI MÜCADELE EDERKEN HANGİ BESİNLER TÜKETİLMELİ?

VİTAMİNLER

Corona virüs salgını ile mücadele ederken bağışıklık sistemimizi güçlendirmemiz gerekir. Vitaminler sağlıklı bir yaşam ve hastalıklara karşı korunmak için beslenmemizde önemli rol oynar. Vücudumuzun her tür vitamine ihtiyacı vardır. Ancak Covid-19 ile mücadele de bazı vitaminlerin düzeli besinlerle alınmasına dikkat edilmelidir. Mücadele sırasında görülmüştür ki kan da normal seviyede bulunan (yetersizliği olmayan) bazı vitaminler, bireylerin bu rahatsızlığı daha kolay atlatmasına- hastane ve /veya yoğun bakım kalım sürelerinin azalmasına yardımcı olmuştur. Klinik olarak ilk etapda belirtilen vitaminler D vitamini (DVİT3), K vitamini, B12 vitamini dir.

B12 (KOBALAMİN) VİTAMİNİ NEDİR ?

B12 vitamini sinir sistemi ve hafıza güçlendirici olarak vücudumuz da kullanıldığı yaygın olarak bilinmektedir. Sinir tahribatını önler ve sinir uçlarının normal gelişimini kolaylaştırır, hafızanın güçlenmesine ve öğrenmeye yardım eder, doğurganlığı sağlar hücre oluşumunu ve uzun yaşamasını sağlar. Kandaki kırmızı hücrelerin üretimi, DNA ve myelin sentezi sırasında FOLİK ASİT ile birlikte çalışır. Amino asitlerin geri emiliminde görev yapar. Çinko (Zn) ve Magnezyum (Mg) gibi minerallerin fonksiyonlarında etkilidir.

HANGİ BESİNLERDE BULUNUR?

Hayvansal kaynaklı besinlerde bulunur.

• Karaciğer ( özellikle kuzu ciğer), dalak vb sakatatlar

• Kabuklu deniz ürünleri (

yengeç,midye, karides,istiridye..)

• Balık ( somon, ton balığı..)

• Süt,yoğurt,peynir,kefir

• Yumurta (tavuk,kaz,ördek..)

K VİTAMİNİ NEDİR?

Gıdalardan alınan K Vitamini pıhtılaşmayı düzenleyen ve akciğer hastalığına karşı koruyabilen proteinlerin üretiminde anahtar görevi yerine getirmesi ile covid-19 da dikkat çekmiştir. Hollanda da kilini bulguları en ağır seyreden hastalar arasında k vit yetersizliği saptanmıştır. Bu sebeple K vitamini tedavi de umut olmuştur.

K vitamini K1 ve K2 olarak ayrılmaktadır. K2 vitamini Japonya da çok kullanılan fermente soya fasulyesinde ( natto ) bulunmakta ve kullanımının yaygın olduğu bölgelerde covid-19 dan ölen olmadığını saptamışlardır.

K VİTAMİNİ HANGİ BESİNLERDE BULUNUR?

K vitamini yağda eriyen bir vitamin olduğundan kaynaklarının zeytinyağ, tereyağ gibi yağlarla tüketilmesi vücutta biyoyararlılığı artıracaktır.

K1 VİTAMİNİ ;

• Yeşil yapraklı sebzeler (ıspanak,pazı vb)

Brokoli, lahana,şalgam,kuşkonmaz,pancar yaprağı,kuşkonmaz gibi bitkiler

Bezelye ,taze fasulye, soya , Meksika fasulyesi

• Domates

• Et ve ürünleri

• Yumurta

• Süt ve ürünleri

• Çilek,üzüm,yaban merisni,avakado,nar gibi meyveler

K2 VİTAMİNİ ;

• Peynir

• Fermente soya fasulyesi (natto )

D VİTAMİNİ (DVİT3) NEDİR?

Vücut tarafından sentez edilemeyen vitaminler den biri olan D vitamini dışardan temin edilir. Corona virüs ile mücadele ettiğimiz şu dönemde D vitaminin faydasına vurgu yapılmaktadır. Covid -19 klinik çalışamalarda görülmüş ki D vitamini düşük seviyede olan hastalarda hiper inflamatuar etki ile sitokin fırtınası, akciğerlere zarar vererek akut solunum yolu sendromuna sebep olur. Ölümle sonuçlandığı görülmüştür.

D vit dolaşımda kalsiyum ve fosfor dengesini sağlayarak kemik sağlığını korumakla görevlidir. Kanın pıhtılaşmasında ve beyin fonksiyonlarının korunması ve kansere karşı koruyan vitamindir. Yağda çözünen D vitamini vücutta karaciğer ve yağ dokusunda depolanır ve sonrasında böbreklerde ki aktif formuna dönüştürülür. Fazla kullanımı böbrek ve kalp yetmezliğine yol açarak ölümle sonuçlanabildiğinden D vitamini takviyelerini doktorunuza danışmadan kullanmayınız. Deride sentez edilen bu vitamin güneş ile alındığı gibi bazı gıdaların tüketilmesi ile de alınabilir. Güneş ışığı diğer vitaminler ile vücudumuzun hastalıklara enfeksiyonlara karşı direncini artırır ve bağışıklık sistemimizi güçlendirir.

D VİTAMİNİ KAYNAKLARI NELERDİR?

• Güneş

• Balık yağı

• Balık

• Yumurta

• Yeşil yapraklı sebzeler (ısırgan otu,maydanoz..vb)

• Tahıl ve ürünleri